Traufetter (p. 96) noemt twee niet noodzakelijk overlappende punten bij trage of slechte beslissers. Aan de ene kant kan de functie in het brein die de uitkomst van een potentiële beslissing visualiseert en toetst op emotionele waarde (bijvoorbeeld via patroonherkenning) bij bepaalde mensen zorgvuldiger werken en daardoor meer negatieve uitkomsten ontdekken. Traufetter geeft een citaat van Peter Ustinov als illustratie hierbij: ‘Moed is vaak een gebrek aan inzicht, terwijl lafheid niet zelden op goede informatie berust.’
Aan de andere kant kan deze functie in het brein van iemand die veel slechte ervaringen heeft gehad een sterker waarschuwingssignaal gaan geven voor keuzes die de persoon later zou kunnen betreuren - als gevolg waarvan het beslissingsproces wijzigt. Traufetter gaat niet in op de details maar schrijft eenvoudig dat zo iemand ‘slechter beslissingen [zal] kunnen maken’ (p. 102). [1][2]
Traufetter lijkt te suggereren dat er een neerwaartse spiraal is: na een aantal slechte ervaringen verslechtert het beslissingsproces, waardoor de persoon opnieuw beslissingen neemt die een slechte afloop hebben, etc. Traufetter geeft echter geen details om de suggestie verder te onderbouwen. Ondanks dat Traufetter veel wetenschappers zelf heeft geïnterviewd en redelijk wat verwijzingen geeft bevat zijn boek veel stellingen die in de lucht blijven hangen.
Beide punten doen me denken aan schema theorie. Ons vermogen om ons een voorstelling te maken van dingen - zowel dingen die we meegemaakt hebben als hypothetische voorstellingen - en daar dan iets bij te kunnen voelen en denken (de evaluatie) is kennelijk hard wired in ons brein. Maar de manier waarop we dat vermogen gebruiken verschilt mogelijk per persoon (en zal dan deels of geheel aangeleerd zijn). Mensen kunnen een lang of een kort beslissingsproces hebben, verschillende manieren om nieuwe of oude informatie te betrekken bij het beslissingsproces, etc. Helaas heb ik geen goede verwijzing voor deze toevoeging. Ik kan nu direct alleen een hoofdstuk uit het NLP boek Heart of the mind (pp. 166-167) vinden dat hierop ingaat - maar dat is puur anekdotisch (en selectief in het geven van alleen succesverhalen).
Connirae Andreas & Steve Andreas (1989) Heart of the mind: Engaging your inner power to change with Neuro-Linguistic programming. Real People Press: Moab, Utah.
Gerald Traufetter (2007) Intuïtie: Leer erop te vertrouwen. Houten, Uitgeverij het Spectrum. [Vertaling van: Intuition : Die Weisheit der Gefühle. Rowolht Verlag GmbH, 2007]
