Door toeval luisterde ik naar een podcast met de naam “The Basement Tapes”. Ik dacht een geschiedenispodcast over de tweede wereldoorlog te gaan luisteren, maar het bleek een verhaal te zijn over een wetenschapper, Ivan Frantz, die een belangrijke rol speelde bij een grootschalig onderzoek naar het verband tussen het verlagen van bloedcholesterol en het verminderen van hart- en vaatziekten in de Verenigde Staten.
Het ging om het “Minnesota Coronary Experiment” (1968-73). Ivan Frantz was een aanhanger van de theorie dat er een causaal verband is tussen het eten van verzadigde vetten, hoger bloedcholesterol, en meer hart- en vaatziekten. Maar hoewel het onderzoek succesvol was in het verlagen van bloedcholesterol, door verzadigde vetten te vervangen door andere vetten, leidde dat niet tot minder hart- en vaatziekten. Integendeel, bij de oudere participanten leidde het tot eerder overlijden.
De negatieve uitkomst van het relatief grootschalige en zorgvuldige onderzoek was een totale verrassing voor Ivan Frantz en zijn collega’s. Ze probeerden op allerlei manieren te kijken naar de verzamelde data, op zoek naar fouten of andere resultaten door het toepassen andere verwerkingstechnieken voor de data, maar vergeefs. Pas vijftien jaar na het afronden van het onderzoek publiceerde Ivan Frantz een artikel dat gebruik maakte van de data. Als ik het goed heb begrepen benadrukte dat artikel dat het onderzoek te kort had gelopen, maar dat er aanwijzingen waren dat voor jongeren de ingreep positief zou kunnen zijn.
Een substantieel deel van de data van het onderzoek werd niet gebruikt, maar een wetenschapper (Christopher E Ramsden) die op zoek was naar onderzoek dat licht kon werpen op de mogelijk schadelijke effecten van linolzuur, wist de data terug te vinden en alsnog het volledige onderzoek te evalueren. Met als resultaat dus de conclusie dat het onderzoek de cholesterol hypothese niet ondersteunde, en dat integendeel, er juist meer mensen overleden in de groep met verlaagd bloedcholesterol. De reden daarvoor zou kunnen zijn dat de verzadigde vetten werden vervangen met oliën die rijk zijn linolzuur, wat tot meer ontstekingen lijkt te leiden.
